Het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium staat sinds vandaag op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Hiermee erkent het Werelderfgoedcomité van UNESCO de uitzonderlijke universele waarde van dit indrukwekkend grote model van ons zonnestelsel, dat tussen 1774 en 1781 is vervaardigd door de Friese wolfabrikant en amateurastronoom Eise Eisinga.

Het Eisinga Planetarium geeft een actueel en realistisch beeld van de posities van de zon, de maan, de aarde en de vijf overige planeten die destijds bekend waren. Het mechaniek, dat is ingebouwd in het plafond van de woon- en slaapkamer van Eisinga, bestaat uit eenvoudige, maar robuuste onderdelen, zoals houten hoepels en schijven, en ijzeren pinnen. Het geheel wordt aangestuurd door één enkel uurwerk.

Het instrument heeft nog altijd de functie die Eisinga destijds voor ogen had. Al 242 jaar wordt het gebruikt om bezoekers uitleg te geven over de werking van ons zonnestelsel. Het is daarmee het oudste werkende planetarium ter wereld.

Uitzonderlijk wetenschappelijk erfgoed

ICOMOS, het internationale adviesorgaan voor UNESCO Werelderfgoed, concludeert in zijn rapport dat het Eisinga Planetarium van ‘uitzonderlijke universele waarde’ is – een cruciale voorwaarde voor het verkrijgen van de Werelderfgoedstatus. ‘Het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium is een uitstekend voorbeeld van een technologisch ensemble dat een bewegend schaalmodel van het zonnestelsel toont zoals dat bekend was aan het eind van de achttiende eeuw. Het illustreert duidelijk een bijzonder moment in de geschiedenis van de wetenschap en in het begrijpen van het heliocentrische model van het zonnestelsel.’

Lang traject

Aan het verkrijgen van de Werelderfgoedstatus is een lang traject voorafgegaan. Het idee om deze status aan te vragen ontstond al in 2003. Vervolgens zijn er stappen ondernomen om het Eisinga Planetarium onder de aandacht te brengen van de Nederlandse overheid, die een geschikte kandidaat uiteindelijk kan voordragen bij UNESCO. In december 2021 besloot de ministerraad inderdaad tot voordracht over te gaan, en een jaar later werd het vereiste dossier bij UNESCO in Parijs ingeleverd.

Na een goed verlopen ‘technische evaluatiemissie’ in september 2022, werd in juli 2023 bekend dat de kandidatuur van het Eisinga Planetarium op de agenda van de jaarlijkse bijeenkomst van het Werelderfgoedcomité, die momenteel in Riyad (Saoedi-Arabië) plaatsvindt, zou komen te staan. En vandaag, 19 september, heeft dit tot het besluit geleid dat het planetarium een plaats krijgt op de Werelderfgoedlijst.

Het Eisinga Planetarium is het dertiende Werelderfgoed in het Koninkrijk der Nederlanden. Drie daarvan liggen – geheel of gedeeltelijk – in de provincie Fryslân.

Uniek en onvervangbaar

Werelderfgoed wordt als uniek en onvervangbaar beschouwd. Een plek op de Werelderfgoedlijst brengt dan ook de verplichting met zich mee om het erfgoed te behouden voor volgende generaties. Naast de internationale bescherming die een erfgoed krijgt door plaatsing op de UNESCO Werelderfgoedlijst, bevordert deze status ook het begrip tussen culturen.

Reacties

Het was een lange weg , maar nu is het een feit: het  Koninklijk Eise Eisinga Planetarium is Werelderfgoed. Dit 18^e-eeuwse unieke werk van Eise Eisinga is bescheiden van omvang; grenzeloos en tijdloos is de betekenis van het planetarium. De status van werelderfgoed is een uitnodiging aan alle wereldburgers: ervaar in ons planetarium de machtige werking van het  zonnestelsel dat we met elkaar delen.  En uiteraard is het een groot compliment aan iedereen die met hart en ziel heeft gewerkt aan het behaalde doel.” Marga Waanders, Burgemeester gemeente Waadhoeke

Deze Werelderfgoedstatus is een prachtige waardering voor het werk van Eise Eisinga. Het is geweldig dat zijn Planetarium nog altijd bezoekers informeert, inspireert en verwondert. Adrie Warmenhoven, directeur Eise Eisinga Planetarium

Bestemming Noardwest op de kaart door TikTok

DRONRYP – Afgelopen donderdagavond kwamen ruim 20 toeristische ondernemers samen voor het project #letsgonoardwest. Ze kregen informatie over het social medium TikTok en de mogelijkheden. 

In het restaurant Lokaal Op Hatsum vertelde regioaanjager Nynke Dijk van Stichting Bestemming Noardwest over het project: ,,Op 23 en 24 september komen tien zogenaamde tiktokkers naar onze mooie regio om filmpjes te maken en deze te posten op het interactieve social medium TikTok. Samen zijn deze 10 ‘influencers’ goed voor een bereik van ongeveer 3 miljoen views. ,,Maar hun authenticiteit op TikTok vond ik bij de selectie nog belangrijker. Al deze mensen zijn ‘echt’ en dat is Noardwest Fryslân ook. Het past zo!’’ 

Regioaanjager Dijk had de hulp ingeschakeld van tiktokers Martijn Werkhoven en Marco Bajic. Beide heren vertelden over nut en noodzaak en gaven slimme tips. Dijk vulde vanuit haar eigen ervaring aan: ,,bij mij is het begonnen als experiment. Maar inmiddels heb ik meer dan 1 miljoen ‘likes’ op mijn video’s gekregen en mijn berichten gaan regelmatig viraal. Dit wil ik ook voor de regio realiseren!’’

Tijdens het weekend in september krijgen de tiktokers een bijzonder programma voorgeschoteld met verschillende uitdagingen. Zo moeten de deelnemers op diverse locaties ingrediënten voor een streekgerecht verzamelen. Het vervoer is ludiek: per camper, trekker en wellicht ook per sup. ,,Deze uitdagingen zorgen hopelijk voor unieke en grappige filmpjes die viraal gaan. En elke toeristische ondernemer kan mee profiteren door een kamer, maaltijd of activiteit aan te bieden. Samen zetten we zo onze prachtige toeristische bestemming met een laag budget op de kaart!’’  Aanmelden kan bij Nynke Dijk via regioaanjager@bestemmingnoardwest.nl.

We zijn volop bezig met de voorbereidingen van een groots en ludiek social mediaproject!

Onze aanjager Nynke is bezig om allerlei Tiktokers te benaderen zodat we ons gebied op een nieuwe manier op de kaart kunnen zetten. TikTok is een platform waar een grote verscheidenheid aan mensen aan deelneemt, met een sterk algoritme en met korte filmpjes. Dit betekent dat de kans om viraal gaan, en op grote zichtbaarheid van je bericht, onderneming, product, groot is, mits je de filmpjes goed aanpakt.

Bij dit project hebben we jullie hulp hard nodig, bijvoorbeeld als het gaat om overnachtingen voor de influencers en streekproducten voor een cadeau mand. 

De bedoeling is om dit project aan het eind van de zomer ten uitvoer te laten brengen. Een groot budget is er niet, dus we moeten de influencers zo veel mogelijk verwennen en enthousiast maken voor ons gebied.

Heb jij iets dat je voor dit project ter beschikking wilt stellen, dan horen we dat graag! Mail naar Nynke

Dat kan een product zijn voor de streekmand, jouw locatie, een activiteit, een overnachting, een tegoedbon. Wat je maar kan bedenken waar een influencer blij van wordt en content mee kan maken.

Als we er samen de schouders onder zetten, kan dit project veel zichtbaarheid opleveren! Voor het gebied én voor iedereen die dat graag wil. Bedenk wel dat, wanneer je iets geeft, de kans groot is dat je het in zichtbaarheid terug krijgt.

Wij willen de influencers inspireren met dit gebied en onze mooie producten, zodat er geweldige filmpjes ontstaan die de wereld over gaan.
We hopen dat je meehelpt om hun bezoek hier onvergetelijk te maken. Hoe meer plezier zij hebben, hoe beter het is voor de beelden en voor de hoeveelheid views. En dus voor ons gebied!!

PS Zit jij al op TikTok? Of zou je dat willen, maar je weet niet hoe? Laat het Nynke weten! Mail naar Nynke